THƯỢNG TỌA THÍCH VIÊN THÀNH
Bằng tấm lòng của kẻ yêu thơ, trọng Đạo, Nhà giáo ưu tú Vũ Dương Quỳ đã viết lên cảm xúc chân thật khi tất cả phúc duim được hạnh ngộ Hòa thượng Thích Viên Thành và đọc những vần thơ Ngài chấp tác vào “Thiền môn thi ký”. Đại Bảo Tháp Mandala Tây Thiên xin gửi tới Quý vị lời vai trung phong sự của Nhà giáo Vũ Dương Quỳ như một lời tri ân sâu sắc hướng lên cố Thượng tọa, một bậc Thầy giác ngộ với hạnh nguyện vô ngã, vị tha do sự hưng thịnh của Đạo pháp và Dân tộc.
Bạn đang xem: Thượng tọa thích viên thành
Do dulặng trời cùng uy đức của Đức Phật, vào một ngày thượng tuần tháng Năm, năm Mậu Dần (1998), tôi được đọc tập thơ “Thiền Môn Thi Ký” và được tiếp kiến Thượng tọa Thích Viên Thành tại Thiền viện Mỗ Lao, Hà Tây. Yêu thích và giảng dạy văn chương cho các em học sinh gần bốn chục năm ni, lại là người Hà Tây, đề nghị sau khi đọc kết thúc những bài xích thơ viết về đạo Thiền của một Thiền sư đồng hương cũng đang có tác dụng công tác giáo dục (Thượng tọa Thích Viên Thành là “Phó ban giáo dục Tăng ni Trung ương), tôi khôn xiết thích thú. Ngỡ như được nghe tiếng nói trung ương tình chân thực của một tri kỷ, tri kỉ từng trải qua nhiều năm gian khổ, với từng nào nỗi buồn, vui trên chặng đường đi tra cứu một lẽ sống mang đến cuộc đời.
Đúng như thương hiệu tập thơ “Thiền Môn Thi Ký”, những bài thơ được viết từ năm 1962 khi ấy tác giả mới 12 tuổi, tạm biệt quê hương để đi “cầu chính Pháp”, đến năm 1978, thời gian đã trưởng thành, tập thơ gồm hơn 60 bài viết theo thể Đường thi thất ngôn tứ tuyệt với thất ngôn bát cú, đã ghi lại cả một quy trình rèn luyện, phấn đấu, học hỏi, tìm tòi suốt gần trăng tròn năm trời với những chổ chính giữa tư, tình cảm cụ thể vào những quan tiền hệ cụ thể, khá đa dạng và phong phú của một tuổi trẻ với khát vọng chân như, tham vọng chính giác thật mạnh mẽ.
“Thơ viết bên trên đường vào cửa Phật”, tôi muốn gọi bằng một cái tên nôm mãng cầu cơ mà gần gũi tất cả những bài thơ ấy theo cảm nhận của người đọc tập “Nhật ký kết bằng thơ”, nương theo những chặng đường tâm tưởng từ cõi chúng sinc đầy những ưu bi, lầm lỗi để bước vào từng bậc của Thiền, mà lại ngộ đạo, cơ mà tỉnh giác, để được thanh thản vào cõi tâm linch. Viết nhật cam kết bằng thơ vốn xưa ni hiếm. Đọc tập “Thiền môn thi ký”tôi nhận ra tương đối rõ rệt “một bức chân dung tự họa bé người tinh thần” của một Thiền sư trẻ tuổi rất tâm thành cùng kiên định hướng về Đạo Phật. Thêm nữa, tác giả sử dụng thể Đường thi cùng mang lại biết cũng đã từng đọc thơ Thiền thời Lý, Trần nên dáng vóc, thần thái nhiều bài vào tập thơ đã hài hoà chất Thiền cổ điển với chất trữ tình nghệ sĩ hiện đại. Xin thử phác hoạ ra vài nét chủ yếu về nội dung với nghệ thuật của tập thơ.
Hòa Thượng Thích Viên Thành - Ước nguyện tkhô cứng cao mạnh mẽ từ thuở thiếu thời
Những bài xích thơ mở đầu được khơi nguồn cảm hứng biến đổi Lúc tác giả tạm biệt gia đình quê hương đi kiếm tìm lẽ sống. Tuổi còn trẻ thừa, mới 12 tuổi, “bụi hồng chưa bợn tấm tkhô nóng y” (Bài Tạm biệt quê hương). Vậy mà lại tiếng thơ đã chững chạc làm thế nào. Chia tay người chụ ruột, Nhà thơ đã gửi lại những lời nói thật cứng cỏi:
Crúc ơi! Xin chú hiểu lòng tôi
Giờ phút chia tay đã đến rồi
Vẫn biết gia phong cần giữ đấy
Nhưng do chân lý phải đành thôi.
(Bài “Từ biệt crúc đi tu” Số 1, mon 1 – 1962)
Mối quan lại hệ giữa cái nhỏ - “giữ gia phong” – với cái lớn – “vị chân lý” đã được nhận thức rành mạch. Sự lựa chọn cũng thật dứt khoát. Và mục đích sống cũng được xác định ví dụ.
Crúc ơi! Ơn nghĩa cháu không quên
Nguyện chứng chân như sẽ báo đền
Crúc ở lại công ty xây tổ nghiệp
Cháu đi cầu Pháp cứu oan khiên
Kẻ vun cội đức đến tươi tốt
Người đắp nền nhân thật vững bền
Chụ cứ yên trung khu đừng gồm ngại
Cháu thề cố gắng quyết tu lên
(Bài “Từ biệt crúc đi tu” số 2, tháng 1 – 1962)
Một cậu nhỏ bé mới chớm tuổi học phổ thông cấp nhị, chưa hề đặt cẳng bàn chân tới một thềm bậc cửa Thiền cơ mà đã biết hướng tới “Chân lý”, đã có khát vọng “cứu oan khiên”, “đắp nền nhân vững bền”...là điều hiếm thấy! Quả thật, dịp đầu đọc những câu thơ bên trên, tôi hơi sững sờ, e rằng đó chỉ là những câu thơ mang tính chất sách vở. Nhưng rồi, đọc tiếp 2 bài xích “Thư gửi mẹ”, được viết sau 2 năm xa quê hương, chính thức sống cảnh muối dưa đạm bạc chốn tu hành, tôi thực sự cảm phục một nhân biện pháp thơ, một nhân bí quyết Thiền, tuy non trẻ song tương đối đĩnh đạc:
Am mây, viện trúc, say mầu đạo
Áo vải, cơm ctốt, giữ hạnh thiền
Đừng thấy người bàn sinch ái ngại
Chớ nghe ai nói, hóa lo phiền
Mẹ ơi! Con đã do chân lý
Giông tố khôn lay, chí vững bền
(Bài “Thư gửi mẹ” số 1, năm 1964)
Sắt son dạ đã quen mưa nắng
Sành sỏi thân từng dạn gió xương
Huyên náo nhức đầu, ưa tĩnh mịch
Đỉnh bình thường lợm giọng, mến dưa tương
(Bài “Thư gửi mẹ” số 2, năm 1964)
Từng cặp câu thơ tuy vậy đối “Sắt son >Ta dại ta tìm kiếm nơi vắng vẻ. Người khôn, người đến chốn lao xao”.
Nhưng công ty tu hành trẻ Thích Viên Thành ko phải bậc trí giả muốn ẩn mình vào ung dung tản, mà tự nguyện lánh xa mọi người “huyên ổn náo, đỉnh chung” để hiến mình đến đạo pháp, rèn rũa phẩm chất trước cửa thiền. Vì thế âm điệu thơ tuy bao gồm chút ít giống người xưa, tuy vậy hồn thơ luôn gắn với cuộc đời thường nhật thời buổi này. Đọc truyện “Tây du ký” nhà thơ cất tiếng ca ngợi “Tôn Ngộ Không”:
Một gậy tung hoành khắp cõi thiên
Dọc ngang đến tỏ chúa hầu viên
Quan phong Bật Mã, lòng nào thoả
Danh tới Tề Thiên, ý chửa yên
Biển động, trời nghiêng lòng mới hả
Lò nung, núi ép, tính chưa hiền ...
(Bài “Đọc Tây du cam kết, Tôn ngộ Không”. Viết cuối năm 1964)
Vịnh Tôn Ngộ Không, tốt cũng là một giải pháp tự dặn bản thân hãy kiên định ước nguyện tkhô nóng cao, đẹp đẽ mà mình đã lựa chọn?
Có thể nói, những bài thơ viết từ đầu năm 1962 đến cuối năm 1964 (8 bài) là tiếng lòng của một tuổi trẻ quyết trung tâm đi kiếm tìm lý tưởng “Cầu Chính pháp” hướng tới “Chân như”, do chân lý vì chưng “nền nhân” ... Người làm thơ còn rất trẻ nhưng ngòi cây viết hơi vững vàng với hồn thơ, dòng tôi tác giả tương đối rõ rệt, phảng phất một chất thiền vào phong cách nhân sinh, chân thanh hao, tự nguyện. Những vần thơ thanh cao vào trẻo ấy đã nhịp bước theo tăng nhân, mở cánh cửa “Thiền môn” vào cõi thiêng đất Phật, để học tập, luyện rèn ko phút ít nào ngơi nghỉ.
Hòa Thượng Thích Viên Thành - Bản lĩnh của bậc chân tu vượt qua mọi nặng nề khăn hướng về giác ngộ
Sau nhị năm xuất gia cầu đạo, người Tăng nhân - Thi sĩ bước tiếp trên con đường đạt đến giác ngộ chân như. Tuy chưa thâm nhập hết mọi lẽ huyền vi của Phật pháp, song hồn thơ phảng phất một chất thiền, một phong cách tkhô giòn cao đầy nhân sinc với từ ái, một khí phách hiên ngang, vững rubi cùng tự tin mặc dù trước mặt là muôn nghìn cạnh tranh khăn, thử thách.
Từ cuối năm 1964 đến cuối năm 1968, Nhà thơ - Người tu hành bước vào những năm mon học tập, rèn luyện đầy gian khổ. Trước hết là những gian khổ vào dùi mài tởm sách, giáo lý. Nhiều bài bác thơ trực tiếp ghi lại những cảm nhận hơi xuất sắc của người đồng tử tê mê học và mạnh dạn search tòi, mày mò. Như bài “Học”, bài bác “Đọc khiếp Pháp Bảo Đàn”, bài “Nguyện”, bài “Tỉnh ngủ buổi trưa” ....
Gió hút vào song lạnh lẽo tháng mười
Ngồi bên cửa sổ học không ngơi
Đầm đìa trước mặt, quên mưa hắt
Nhí nhéo kế bên hiên mặc khách chơi..
(Bài “Học”)
Những câu thơ tả thực đậm chất đời thường, đọc lên, thấy hiện rõ một dáng vẻ hình, một tư thế, một quyết tâm thật đẹp. Người đồng tử ấy đã đem tất cả sức lực tâm trí gửi vào đèn sách, mặc mưa gió, bão bùng, mặc những trò vui trần thế. Nhiều cơ hội, người ấy đã nguyện trước Phật đài:
Thắp trước Phật đài một nén nhang
Rì rầm nguyện dưới láng từ lương
Hữu tình tăm tối thề dong đuốc
Hàm thức mê mệt quyết dẫn đường!
Biến cõi trầm luân thành Tịnh độ
Bắc cầu hành nguyện tới Tây Phương
Dù gian khó khăn vẫn ko lùi bước
Khoác áo Như Lai Lai để tự cường.
---
Đã bởi chân lý tới am mây
Còn bao gồm lo gì đắng với cay
Sắt thxay bền trung tâm thề giữ đạo
Đá vàng vững chí nguyện ăn chay
Gió khổng lồ sóng cả từng quen thuộc
Nhẫn nhục độ sinc theo gót Phật
Làm mang lại biển phúc được chan đầy!
(Bài “Nguyện”)
khi đã xác định rõ động cơ học tập đúng đắn thì người học sẽ bao gồm đủ sức mạnh tinh thần và thể lực để vượt nặng nề, để vươn lên. Với động cơ học tập thật ví dụ, đúng đắn. Học để nêu cao đuốc tuệ, để soi sáng, dẫn đường cho cái đó sinh vượt qua vòng sân mê say u tối, đi tới “biển phúc chan đầy”. Qua học tập tởm sách nhưng mà cái tôi của một người tu hành dần hòa quyện với chiếc ta của hàm thức, đại chúng. Xác định rõ việc học của mình là “dong đuốc ... dẫn đường mang đến hàm thức đắm đuối ... đi tới” cũng là thức tỉnh cho chính bản thân bản thân. Trong "Kinc Pháp Cú” Đức Phật từng dạy “chỉ gồm ta lầm điều tội lỗi, chỉ bao gồm ta tạo nên ta ô nhiễm, chỉ gồm ta rời điều tội lỗi, chỉ bao gồm ta gột rửa sạch mang đến ta”. Phật pháp bao la sâu thẳm biết nhường nào! Vì thế, càng học, người tu hành cũng như người trần thế càng cảm thấy mình còn u tối, cần cố gằng gấp bội phần. Bừng tỉnh sau giấc ngủ buổi trưa, đơn vị thơ của chúng ta viết:
Ngọ qua nhưng dạ vẫn chân không
(Bài “Tỉnh ngủ buổi trưa”, năm 1965)
Và đọc gớm “Pháp Bảo Đàn” nhưng cảm thấy mình còn nhiều bỡ ngỡ!
Căng mắt quan sát theo tay trỏ nguyệt
Chao ơi! Pháp giới thật bao la.
(Bài “Đọc kinh Pháp Bảo Đàn”)
Kèm theo những vần thơ tỉnh thức về những nặng nề khăn, thử thách vào quy trình học tập, tác giả đã ghi lại những lời Phật dạy nhưng mà đọc lên ai cũng thấm thía. Đức Phật dạy: “Người tu hành như tuim chiến cùng ma oán thù. Hai mặt gần cạnh trận chỉ bao gồm một bí quyết là: Chiến thắng thì đuổi được kẻ thù, thất bại thì sẽ bị kẻ thù giết chết” ... “Kẻ biết tự trọng ko bao giờ bịt dấu những lỗi lầm của mình. Những cái nhơ nhuốc vào đời người đều bắt nguồn từ dòng hoen ố nhỏ nhen”. Tuy vậy, những khó khăn khăn thử thách vào học tập là thuộc dòng bản thể ở trong ta.
Người biết tự trọng, có chân chổ chính giữa, vâng theo lời giáo huấn của đức Phật thì gồm thể tự mình bền chí tu tập, rèn luyện, sẽ đạt tới lý tưởng, dần dần tới cõi chân như, đốn ngộ. Còn những thử thách, những cản trở của ngoại giới mới thực sự khắc nghiệt đối với người tu hành. Tăng nhân – thi sĩ, tác giả của “Thiền môn thi ký” đã gặp phải những điều khắc nghiệt ấy.
Tiếp sau những vần thơ thể hiện đức kính kiên trì chăm chỉ học tập tởm sách là những vận thơ cay đắng nhưng đầy bản lĩnh của một bậc chân tu trước cuộc đời dâu bể.
Từ năm 1965 trở đi, thực trạng chính trị, xóm hội bên trên miền Bắc nước ta có nhiều biến động phúc tạp. Giặc Mỹ mở rộng chiến trỡ, với bom đạn ra bắn phá những cơ sở quân sự, khiếp tế, chủ yếu trị trên toàn lãnh thổ. Cả những vùng dân cư, những bên thờ Công giáo, những ngôi chùa cảnh Phật..., chúng cũng ko tha. Tất cả công dụng, vật, lực của mọi miền thành thị, xóm quê đều phải tập trung vào nhiệm vụ chống lại bọn ác ma xâm lược. Thượng tọa Thích Viên Thành kể rằng: Vào thời gian này, việc học tập, rèn luyện để hoằng hóa giáo pháp của ông gặp khó khăn khăn, thử thách khắc nghiệt.
Ba bài bác thơ “Cảnh chiều”, “Cảm xúc chiều đông” cùng “Từ giã ca tòng Cao Lá” ra đời giữa năm 1965 ghi lại tương đối chân thực cảnh ngộ và nỗi lòng của nhỏ người trước những nặng nề khăn, thử thách ấy:
Chiều đông cuồn cuộn nổi phong hàn
Tôi đứng sườn non lệ chưa chan
Đau xót chú ý từng cây cỏ héo
Ngậm ngùi trông mỗi cánh hoa tàn...
(Bài “Cảm xúc chiều đông”)
Nhà thơ - Vị Tăng Nhân mười bốn tuổi ấy đứng lặng bên trên núi cao, ròng rã ròng nhì mặt hàng lệ. Nhìn “từng cây cỏ héo”, vào “mỗi cánh hoa tàn”, nhưng mà đau xót, ngậm ngùi, thương cỏ cây nhành hoa đang chết dần, tàn tạ dần trong những cơn “phong hàn” ác nghiệt của tạo hoá. Và ngậm ngùi, đau xót hơn nữa là thương mang lại cảnh ngộ, thân phận của chủ yếu mình cũng đang bơ vơ, đang bị dập vùi... trong cơn gió lạnh cuộc đời. Thiên nhiên cùng nhỏ người hòa hợp. Ngoại giới cùng nội trọng điểm hòa hợp.
Xem thêm: - Đđ Thích Giác Nhàn
Bao trùm tất cả những cái thơ ấy là một tình thương, một tấm lòng bao dong rộng lớn. Thương bản thân, thương cỏ cây và ... thương đời, thương chúng sinh, hàm thức. Do đó, tuy câu thơ kế tiếp bao gồm đôi chút ít đắng cay, nhưng tình người vẫn đôn hậu, ấm áp:
Trách đời sinh tử mau ly hợp
Thương cảnh luân hồi chóng tự tan
Hàm thức còn say vào biển nghiệp
Bao giờ chở hết tới nê trả ...?
(Bài “Cảm xúc chiều đông”)
Cảnh “luân hồi”, thân “hàm thức”, và “biển nghiệp” ... được nhắc tới như muốn bao hàm chiếc quy luật “khổ hải” của kiếp nhân sinch cơ mà Đức Phật từng chỉ dạy. Nhà thơ như muốn bỏ qua mọi suy nghĩ nặng nề, truy tra cứu nguyên ổn cứ mình bị đoạ đày, “trục xuất”, để bày tỏ một quan điểm, cách nghĩ bình tĩnh, theo sự vần luân phiên vào chiếc vô thường của tạo hoá. Vì thế câu thơ kết “Hàm thức còn say vào biển nghiệp, bao giờ chở hết tới nê hoàn” không bi thương, trái lại vẫn toát ra một ý muốn muốn tích cực, mong muốn sao để cho bọn chúng sinch và bản thân mau cngóng vượt qua “biển nghiệp” (Biển đời oan nghiệt) để đến bến “nê hoàn” (Cõi Niết bàn, Cực Lạc giải thoát). Và người tu hành trẻ tuổi ấy đã ra đi, chấp nhận thử thách, quyết trọng tâm tra cứu về “Bảo sở”, bước tiếp bên trên nhỏ đường mình đã lựa chọn:
Từ giã cvào hùa Cao thời gian sớm mai
Gánh kinh oằn oại chuyển trên vai
Có vầng tuệ nhật soi từng bước
Bảo sở đường quý phái chắc chẳng dài
(Từ giã cvào hùa Cao Lá)
Viết được những câu thơ mang âm hưởng lạc quan tiền kiên định như trên, chắc vị Thượng tọa tương lai đã trọng điểm niệm được sâu sắc lời Phật dạy rằng: “Này những Phật tử, các nhỏ là Phật sẽ thành. Ta là Phật đã thành. Khởi được lòng tinc như vậy, đã là đầy đủ được giới phẩm”. Và hẳn Người hằng tự nhắc bản thân ghi nhớ, hướng theo câu ca của những người dân bình thường Việt Nam thực tình đi theo Phật đạo:
Ở đời muôn sự của chung
Phát tâm Bồ Tát bao dong muôn loài...
Trong truyện cổ Phật giáo hiện đang có câu chuyện một vị Tôn giả trên đường hành đạo, hướng về “Bảo sở” đã phải trải qua muôn vàn khó khăn gian khổ. Có dịp Người tưởng té gục, đành bỏ dở sự nghiệp giữa đường. Bỗng thấy hiện lên trước mặt một toà “Hoá thành” đồ sộ, hoa lệ như tất cả ý mời rước kẻ lữ hành tạm nghỉ để tương lai tiếp tục cuộc hành hương. Tôn giả sung sướng dừng chân nghỉ rồi ngủ thiếp một giấc dài. Lúc tỉnh dậy, tòa lâu đài đã biến mất. Nhưng xung quanh cây cỏ tốt tươi, khí trời đuối mẻ vừng dương hồng hào, hoa nở ngào ngạt hương thơm, chyên muông nô đùa, ca hót, kính chào đón… Bao nhiêu mệt nhọc tiêu tan hết. Trong lòng cảm thấy phơi phới, sức lực dồi dào như ngày đầu cất bước, Tôn giả đứng dậy, tiếp tục lên đường. Thì ra tất cả một Thượng sư theo gót Người suốt chặng đường thử thách.
Để động viên, khích lệ đệ tử, Thượng Sư đã hoá hiện ra thành giả. Sau lúc nghỉ ngơi hoàn thành vị tôn giả lại tiếp tục cuộc hành hướng… cùng cuộc hoàn hương của vị tôn giả ấy đã trọn vẹn… Đối với người tu hành hậu sinc Thích Viên Thành, sau ngày giã biệt chùa Cao Lá, dấn thân trên con đường gió bụi mặc dù mắt vẫn chăm chắm hướng về Bảo Sở, lòng vẫn một mực trung trinh, nhưng tay chân tan rời, trí lực giảm suy. Magiống ý, Phật tổ đã độ trì, dẫn đường tới ca tòng Văn Quán, đến ngơi nghỉ ít ngày rồi mang lại đi hướng tới Hương Sơn ổn định nơi chốn học hành, tu tập. Nghĩ lại chặng đường thử thách ấy tăng nhân thi sĩ đã nhớ tới chuyện Phật để tự khích lệ mình. Tới làng Văn Quán, Ngài bao gồm thơ về ca tòng Văn Quán:
Đương mỏi thì trông thấy Pháp Tràng
Mấy tầng lầu những vẻ thanh quang.
Chắc là Phật thế ra mang đến nghỉ
Để khách hàng hoàn hương đỡ vội vàng
(Bài “Đến cvào hùa Pháp Tràng Phật Ấn”)
Tới Hương Sơn, vị Tăng sinc ấy gồm thơ về Ca dua Hương:
Chao ôi đã được đến Hương Sơn
Trút hết từng nào nỗi ân oán hờn
Mưa pháp, gió Từ nhuần thấm mát
Cõi lòng chan chứa một nguồn an.
(Bài “Buổi đầu đến Ca tòng Hương”)
Kể với tôi về nhị bài bác thơ này Thượng Tọa Viên Thành nói:
“Ca tòng Văn Quán là tòa thành tnúm lệ, mà lại Thượng sư dẫn tôi vào cho tạm nghỉ để chỉnh đốn lại hành trang, chổ chính giữa tư, nghị lực. Còn Hương Sơn đích thực là Bảo sở, là kho báu đất Phật góp tôi trưởng thành”.
Vậy đấy, trong bốn năm từ tuổi 12 đến tuổi 16, đơn vị thơ - người tu hành vừa rèn luyện tu dưỡng, học tập, vừa chế tác thơ đều đặn. Mỗi bài xích là một bước đường phấn đấu kiên cường, bền bỉ, quyết trung ương vượt mọi khó khăn khăn gian khổ để vươn tới, từng bước hướng về Bảo sở, Và bước đầu, tuy chưa đạt tới sự đốn ngộ chân như, bao gồm giác nhưng đã thắng lợi. Thắng lợi về sự ổn định nơi tu hành, với cao hơn là sự thắng lợi trong bản thể chân vai trung phong. Sau bài bác “Cây thông”, tác giả ghi lại mấy lời Phật dạy như để sơ kết một chặng đường. Đức phật dạy rằng: “Những dũng tướng bao gồm thể chiến thắng trăm trận, sức địch muôn người, nhưng không dễ gì chiến thắng nổi mình. Chỉ bao gồm chiến thắng được mình mới là chiến công oanh liệt nhất”. Một cốt bí quyết Tăng nhân – thi sĩ đang dần bước tới chân như, mở rộng tâm hồn phân chia sẻ mọi nỗi niềm với bọn chúng sinch, hướng tới thánh đạo, chan hòa cùng vạn vật thiên nhiên vũ trụ.
Hòa thượng Thích Viên Thành - Một cốt giải pháp của Bậc giác ngộ với lòng từ bi vô lượng hướng về bọn chúng sinh
Tiếp nối ý chí quyết tâm ở những năm đầu mới cất bước, vị Tăng sĩ trẻ tuổi vẫn không ngơi nghỉ việc học tập. Từng ngày, từng mon, từng năm trưởng thành vào nhận thức, giác ngộ đã được ghi lại thành những lời thơ súc tích. Trước hết là tự thẩm định lại bản thân mình:
Tam học (1) tuy tu vai trung phong chửa tịnh
Ngũ trần (2) dẫu bớt dạ còn đam
Đàn – Ba – La - mật (3) từ ni nguyện
Hạnh Phổ Hiền Vương quyết chí làm cho.
(Bài “Tự trách”)
Đến ni phải thụ thân hàm thức
Bởi trước lầm mê tính Phật đà
Cho đến bây giờ tôi mới hiểu
Muôn hình chẳng lọt thức trung ương ta.
(Bài “Học duy thức”)
Và sau đó tự chiêm nghiệm để khẳng định bản chất, bản lĩnh của mình:
Hôm nay nghe được Cha hiền dạy
Mới biết vào bản thân ngọc vẫn đeo.
(Bài” Lần đầu đọc kinh Pháp Hoa”)
Hình ảnh “vào mình ngọc vẫn đeo”, thật đẹp, vừa nôm na, giản dị, dễ hiểu, vừa hàm súc, đa nghĩa, gợi những liên tưởng, suy ngẫm sâu rộng. Phải chăng vị tăng nhân – thi sĩ ấy đã quan sát thấy Phật vĩnh cửu ở trong lòng mình? Tâm tức Phật. Phật ở vào ta, chân lý Phật pháp rạm hậu, thông thái đã được nghệ thuật hóa bằng một hình ảnh thơ tươi tắn thật là tài hoa!
Từ sự khẳng định ngọc vẫn sáng trong mình, Phật mãi ở trong ta, nhà thơ tự hào với mạnh dạn bộc lộ những nhận thức, những giác ngộ hơi vững vàng lẽ chân như, Phật pháp. Bài “Họa thơ Thức Như”, bài bác “Nhắn bạn đồng tu nhân thời cơ thụ giới”, bài bác “Thăm miếu thần linh”… tất cả những câu thơ như tuyên ổn ngôn về bí quyết sống, rực sáng ngọn đuốc trí tuệ. Đặc sắc nhất là bài xích “Họa thơ Thức Như:
Sinc, tử cha đời vị thức hiện
Thánh, phàm chín cõi bởi tâm ta
Khuyên ai đã biết tin Tam bảo
Trẻ sớm đi tu, chớ để già
Nhắn nhủ cùng ai, trẻ chí già
Tu hành mang đến thoát kiếp có tác dụng ma
Người ko tsay đắm dục thanh lịch hơn cả
Đời chẳng Sảnh ham mê sướng lắm mà
Phiền não chỉ còn bởi sự nghiệp chướng
Thanh khô cao nhờ ở mẫu “không ta”
Tu là cõi phúc, yêu cầu tu lấy
Nhắn nhủ thuộc ai trẻ chí già.
Rõ ràng, những câu thơ như thế vừa sâu sắc một chất Thiền, vừa mộc mạc, nhẹ nhõm chất đời, gồm ý nghĩa răn bảo, giáo dục thiết thực đối với mọi người.
Mở rộng trung tâm hồn phân tách sẻ mọi nỗi niềm với chúng sinh
Thiên chức vẻ vang của người tu hành mà đức Phật từng dạy đệ tử là thụ giáo và truyền giáo. Do đó, tức thì trong những bài thơ thể hiện niềm vui của người đang bước dần tới chân như, ngộ đạo, tác giả đã “Nhắn nhủ thuộc ai trẻ chí già” hướng về “Thiền môn” học theo Phật pháp đề hoà đồng thuộc bản thân, phân tách sẻ mọi buồn vui, gột rửa mọi điều xấu xa, độc ác, dối trá. Có tới mười bài thơ được viết đều đặn từ 1968 đến 1978 thể hiện nội dung, cảm hứng mang tính chất chất nhân văn này, như “Tiễn bạn”, “ Tặng ông bạn đông y”, “Gửi bạn đồng niên”, “Họa thơ Thức Như”, “Nhắc bạn đồng tu..”, “Khuyên người đa tình” (2 bài) “Khuyên ổn bạn đồng tu”..v.v...
Khi thấy người tốt thì Hòa thượng ngợi ca, động viên để nêu gương tốt, cũng để cùng mọi người trong nhà hoằng dương đại nghĩa, cứu đời, gặp người còn vướng víu, đắm chìm trong “biển ái” thì Ngài thật tình khuyên ổn răn, giảng giảm để người nhanh nhanh tỉnh lại:
Biển ái bát ngát nước đục lờ
Thương ai càng tắm lại càng nhơ
Nổi chìm mơ mộng từ bao kiếp
Sống thác vòng xung quanh mãi tới giờ
Lửa dục nấu nung thân ảo não
Sóng phiền trôi dạt cõi bơ vơ.
(Bài “Khuim người đa tình”)
Sau Khi vạch ra mẫu hậu quả đáng buồn của kẻ “đa tình”, vị Tăng nhân gửi một lời cũng là tất cả tấm lòng Từ, Bi, Hỷ, Xả của Phật đạo:
Khuyên ai hãy sớm hồi trung ương lại
Từ phụ bên đó vẫn cố chờ
(Bài “Khuyên người đa tình)
Lời thơ và tình người thật nhẹ nhàng, nhân hậu. Đấy là thái độ yêu thương đối với những phàm phu còn nặng căn rễ trong biển ái trần gian.
Hướng tới thánh đạo, vươn lên vào cõi thiêng huyền để tiếp tục sửa mình bên trên bé đường giác ngộ
Đọc các bài xích thơ viết theo chủ đề này, tôi có cảm giác có những lúc thơ và người như bay khỏi thể xác để trò chuyện với Táo quân (bài bác “Nhắn cụ Táo quân lên trời”, với Thổ thần (bài xích “Thăm miếu thần linh”), bái kiến những Bồ tát (bài bác “Tán thán Đức Quan Âm”, “Tán thán Bồ tát Địa Tạng”), nghiêng mình trước những nhân vật bởi vì nghĩa quên thân (bài xích “Vịnh tượng Tướng quân Đinh Công Tráng”)…..
Với Táo quân, người tu hành chổ chính giữa sự:
Dẫu thế nhưng tôi gồm nguyện riêng
Không cầu phúc báo cõi nhân thiên
Chỉ muốn mau chóng tu thành Phật
Độ hết quần sinc thoát não phiền.
Với Thổ thần, Ngài tâm thành cầu nguyện sự góp đỡ:
Tôi, Cụ ngày này đã bao gồm duyên
Duim vị đạo pháp khó khăn lòng quên
Tôi cầu Tam bảo gia trì Cụ
Cụ góp tôi tăng sức thiền
Trước chư vị Bồ tát, Ngài cầu nguyện để noi theo:
Đi thuộc Pháp giới cho vô úy
Dạo khắp Sa bà độ hữu duyên
(Bài “Tán thán Đức Quan Âm”)
Cầu nguyện, tôn xưng những vị Bồ tát, người chân tu đồng thời cũng tự dặn bản thân noi theo, rèn luyện cùng hành động như những tấm gương lung linh, huyền diệu đó.
Đạt được điều đốn ngộ ấy đó là đang rong ruổi bên trên bé đường “Đi thuộc Pháp giới mang lại vô úy). Vô úy là ko sợ hãi, ko cúi đầu trước điềkhối u ác cũng như trước mọi cường quyền bạo ngược ở đời, trước mọi vần luân phiên của tạo hóa. Học tập, thiền định, rèn luyện, tu thân như thế làm sao để đạt tới “Vô bố úy” như lời dạy của sư tổ Vạn Hạnh thì quả là điều hạnh phúc. Càng về cuối tập thơ, vị Tăng nhân – Thi sĩ ấy càng tiến gần bước tới bậc thềm của giác ngộ Chân như, buộc phải thơ đã tất cả nhiều âm hưởng của niềm vui, sự hỷ lạc.
Xem thêm: 10+ Simple Steps To Help You Chat With A Man, How Can A Man Start A Chat With A Woman
Cuối tập thơ, vị Tăng nhân viết bài bác “Xuống núi lần đầu” như muốn bày tỏ khát vọng hoằng dương đạo pháp để góp phần cứu vớt bọn chúng sinh:
Bao kiếp xa xưa đắm lục trần
Hôm ni phản vọng được quy chân
Nương thuyền Bát Nhã qua mẫu ái
Nhờ nước dương bỏ ra đoạn khổ luân
Gió non trăng thanh khô kết bạn lữ
Hoa đàm đuốc tuệ mượn tu thân
Nhưng toan yên phận miền sơn dã
Lại xót sinc linc gấp bội phần!
Quả thật như vậy, kể từ năm 1973, Thượng tọa bắt đầu tmê mẩn gia những chương trình đạo tạo bao gồm khóa và sự nghiệp hoằng dương Phật pháp. Dù ở bất kỳ cương vị nào, Thượng tọa cũng đều tận trung ương, nêu gương tiêu biểu trong việc tốt đạo đẹp đời. Ngài nhận lĩnh những công việc, những chức vụ chỉ vày lợi ích mang lại số đông, đến đồng bào với dân tộc. Vào đời bằng hạnh nguyện Bồ tát, Hòa Thượng tsi mê gia tích cực các công tác làm việc từ thiện làng mạc hội để đem lại an lạc, hạnh phúc cho nhân sinh.
